Dobro wspólne

Tradycja republikańska - co to właściwie znaczy?

Tradycja republikańska pokazuje to, jak ważne jest myślenie o dobru wspólnym i zaangażowanie w życie polityczno-społeczne. Wywodzi się ze:

 „starożytnej  Grecji.  Uczestnictwo  w  życiu  publicznym  greckiej  polis  było  obowiązkiem  i  warunkiem  cnotliwego  życia  (oczywiście  dotyczyło  to  tylko  wolnych  mężczyzn).  Według  Arystotelesa  człowiek  jest  z  natury  stworzony  do  życia  w  państwie,  zaś  państwo  ma cel  etyczny,  jakim  jest  szczęście  i  samowystarczalność  wspólnoty”.

Już w tych słowach możemy zauważyć, że idee republikańskie wynikają wprost z potrzeby człowieka do tworzenia wspólnoty, która w ten sposób jest realizowana i wyrażamy w ten sposób troskę o drugiego człowieka oraz społeczeństwa. Wartości te były również uznawane za bardzo ważne w starożytnym Rzymie i od nich pochodzi słowo republika.

Tradycja republikańskie są wciąż żywe i potrzebne. Zauważa to w swoich postulatach Pietrzyk-Reeves, który wyraża opinię, że:

„model  republikański  kładzie  nacisk  na  definicję  człowieka  jako  obywatela,  postrzeganego przez  pryzmat  wspólnoty,  której  dobro  miało  być  jedną  z  jego  podstawowych  trosk.  Zarówno  o  jego godności,  jak  i  o  wolności  decydowało  to,  że  nie  podlegał  nikomu  innemu  jak  tylko  prawom,  na  które  sam  wyrażał  zgodę,  uczestnicząc  wraz  z  innymi  obywatelami  w  rządzeniu  i  stanowieniu  prawa”.

Jak z tego wynika, powinniśmy zaangażować się w cele ważne dla wspólnoty, jaką stanowi kraj. Jest to ważny cel, gdyż jesteśmy jej częścią i powinniśmy działać na rzecz jej dobra.   Podkreśla to w swoim artykule VIII ’80 a tradycja republikańska Dariusz Gawin:

„Republikanizm stanowi obecnie jeden z istotniejszych nurtów współczesnej filozofii politycznej. [...] Główny nacisk kładziono w niej [tradycji republikańskiej] na aktywne uczestnictwo w życiu wspólnoty politycznej, autonomię silnej i żywotnej sfery publicznej w stosunku do innych sfer życia społecznego oraz na koncepcję dobra wspólnego”.

Z tego tekstu wynika jasno myśl przewodnia, która towarzyszy nam w rozważaniach o tradycji republikańskiej, czyli właśnie dobro wspólne. Warto wyjść ponad własne potrzeby i spojrzeć na to, co mogę zrobić dla dobra innych, np. Wspólnoty, do której przynależę. Jedną z takich wspólnot jest kraj.

Programy wspierające rodziny – tradycja republikańska?

Warto spojrzeć w pozytywny sposób na to, że różne grupy społeczne dostają od państwa wsparcie, np. Są to rodziny. Spójrzmy na to, że jest to działanie na rzecz dobra wspólnego i przekazywać na ten temat przekaz pozytywny. Można zauważyć to, jak wiele osób korzysta z tego wsparcia przy wychowaniu dzieci, co również jest działaniem społecznym, gdyż to one są przyszłością narodu. Bardzo często takie działania są niezrozumiane przez otoczenie. Warto jednak, zanim się zbyt pochopnie je oceni, spojrzeć na to, ile dobra mogą wnieść dla nas wszystkich i że rząd dba o najsłabszych, potrzebujących, a także wspiera rodziny z dziećmi, aby z kolei one mogły więcej dać swoim dzieciom – co nie pozostaje bez znaczenia dla przyszłości kraju.

Jest to działanie powiązane z tradycją republikańską, według której w myśli i czynach wykraczamy ponad własne potrzeby i dzielimy się z innymi tym, co mamy. Myślimy również o tym, co możemy zrobić, aby członkom społeczności żyło się lepiej.

Jak w dzisiejszych czasach można wdrożyć te myśli w działania?

Dzisiaj bardzo wartościowym działaniem jest wspieranie społeczeństwa przez pomaganie organizacjom, które podejmują wartościowe działania dla dobra większości. Gdy sami nie mamy możliwości, aby organizować różne formy wsparcia, jak np. Warsztaty, wydarzenia, wykłady, spotkania czy innego rodzaju działania pokazujące, że rodzina jest ważna, możemy zaangażować się finansowo w dobre działania podejmowane przez innych.

Takie zaangażowanie może przekładać się na to, że fundacje te będą mogły działać na większą skalę i rozwijać się, co wpłynie na ich zasięg oraz skuteczność.

Dlaczego jest to istotne?

Bardzo często takie darowizny są kluczowe, gdyż bez wsparcia finansowego nie uda się zrealizować zakładanych celów i środki finansowe potrzebne są do działania. Darczyńcy są współorganizatorami tych projektów, które realizuje dana organizacja i bez nich nie byłoby szans na skuteczne ich realizowania, a przez to niesienia pomocy innym.

Jest to właśnie to wspominane wcześniej republikańskie zaangażowanie w dobro wspólne oraz życie społeczności, które wynika z potrzeby serca. Podejmując takie działanie, mamy szansę na uczynienie czegoś dobrego. Wspieramy wartościowe działania i projekty, a przez to poprawiamy jakość życia osób, do których kierowane są działania fundacji i dla których mogą one być znaczące.

1. K. Czerwiński, Tradycja republikańska i jej znaczenie dla współczesnej edukacji obywatelskiej, [w:] Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-polonia, Vol. XXX, Sectio J, 2017, s. 47.

2. Pietrzyk-Reeves, 2012, s. 52, cyt. Za K. Czerwiński, dz. cyt., s. 48.

3. D. Gawin, VIII ’80 a tradycjia republikańska, www.teologiapolityczna.pl/vii-1980-a-tradycjia-republikanska [dostęp: 04.11.2021].

MP